Maskan: Pêşketîya Pêwîst li Rûnekên Piştî – Rewşa Nihaî ji bo Berhemiyê Ya Herî Dibî
ڕۆلی ژمارەیی لە سەرەتایییەکانی ماسکەکان لە دەست پێکردنەوەی تەواوکردنەوەی ویروس
چۆنییەکانی بەروارگیرانەی رەشەکان لە سەرچاوەکردنی بەماری
شێوازێکی سەرەکی کە ویروسەکان لە کەسێک بۆ کەسێکی تر داوا دەکەن، بەرامبەر ڕووکانی گەرمی دەم دەکات کە لە کاتی قسەکردن، سەرکەوتین و یان هەستن کار لێدەکەین. ئەم ڕووکانەی میکروسکۆپی ویروسەکانی وەک ئەوانەی کە دایبنەوێژن بۆ کۆڤید-١٩، ئەنفلوئەنزا و ساردەکان دەگوازێنەوە. لێکۆڵینەوەکان نیشان دەدەن کە تەنها قسەکردنی کۆنەوە دەتوانێت ئەم ڕووکانە بەرەو دەوروبەر بچیتەوە - هەتا دوای شەش پێیان بەدەست دەهێنێن کاتێک کەسێک زۆر سەرکەوتێت یان هەستێت. ئەمە ڕوون دەکاتەوە چۆن نەخۆشییەکان دەست دەکەن بە گواستنەوە لە نێوان کەسانی کە زۆر نزیکەیەک دەیستن. ئەوەی کە زانایان تا ئێستا دۆزیوەتەوە ڕوون دەکاتەوە چۆن پێشکەوتنەکانی تەندروستی گشتی دەبەستن بەسەر دووری لە یەکتر و کردنەوەی ڕوو دەکەن. هەر دوو تەکنیکەکە کار لەگەڵ دەکەن تا دیوارێک دروست بکەن بەرامبەر ئەم شێوازەی گواستنەوەی نامرۆیە بەڵام هەرگیز ناڕوویە.
ئەنجامی ماسکەکان: ڕێکخراوی ٧٠-٨٠٪ لە تەواوکردنەوەی گەرمەکان
لەژێر کۆنترۆڵدا دەبینین کە کاتێک خەڵک ماسکەکانیان لە شێوەیەکی ڕاست بەکاربێنن، کەمکردنەوەی گەشەی ویروس لە ناو کۆمەڵگەکانیان دەکات. هەندێک لێکۆڵینەوە دەڵێت بەکارهێنانی ماسک دەتوانێت گەشەی نەخۆشییەکە لە نێوان ٧٠ تا ٨٠% کەم بکات، گەرچی ژمارەکان بەپێی ژمارەی گۆڕانکاری دەگۆڕێت. نەک هەموو ماسکەکان یەکسان کار دەکەن لە کەمکردنەوەی گەشەی نەخۆشی. ماسکە چەرخەکییەکان و ماسکەکانی N95 گشتیاً پارێزگارییەکی باشتر لە ماسکە بەرگییەکان دەکەن، بەتایبەت لە هەنگاودا. کۆمەڵە پزیشکییە گەورەکان وەک وەزارەتی تەندروستی جیهانی و هەنگاوەکانی تەندروستییەکان دڵنیایان لەبەکارهێنانی ماسک دەکەن لە کاتی بڵاوبوونەوە. ئەوان دەڵێن ماسکەکان چۆنیەتی گەشەکردنی ویروس دەکەنەوە و کۆمەڵگەکە تەندروستتر دەخەنەوە، گەرچی نەبێت چارەسەرێکی تەواو.
پاراستنی گروپەکانی پێویست بەرەو ئەوەی هەموویان بەکاربێنن ماسک
کاتێک خەڵک هەمکاری دەکەن و هەموویان کۆمەڵە دەبەن، ڕاستی هەڵدەگرێت کە ئەمە یارمەتی دەدات بۆ پاراستنی کەسانی توندوتیژتر، بە تایبەتی کەسانی خۆراو و هەر کەسێک کە لە گەڵ نەخۆشییەکانی درێژخایەن دا دەگەرێت. لە کۆڤارنامەی سەرەتییەکان دەرکەوتووە کە کاتێک کۆمەڵەکان لە کۆمەڵگاکاندا هەڵگیراوە، ئەوە دەبێتە هۆی دروستبوونی پاراستنێکی گشتی لە دژی ویروسەکان، کەواتە کەمترین ژمارەی نەخۆشییەکان دەبێت. لە کاتی گەورەبوونەوەی نەخۆشییەکاندا، ئەم هەمکاریە لە ژێرەکانی تەندروستی گەورەیە. ئەمەش دەبێتە هۆی ئەنجامی باشتر لە تەندروستی هەموو کەس و دەپارێزێت کەسانی نەهێنی لەوەی کە نەخۆشییە شێرینەکانیان هەبێت. کۆمەڵەکان دیسانەوە تەنها پاراستنی تایبەتی نییە؛ بەڵکو بەشێکە لە پاراستنی هاوڕێکانمان کە دەتوانێت نەتوانن لە دژی نەخۆشییە سەرەتییەکان هەڵگیرێن.
Evaluasiya Cînan Maski ji bo Pêşvebijêrkî Pêşve
Maska Medikal vs. Maskên Binkêm: Bikarhêneriya Filtrasyonê Hilberdar
لەژورەکان بەرامبەر چۆنیەتی فیلتەرکردنی هەوا بەماسکە زیندووانە وەک ماسکە چەمەکاندا بەتایبەتی لەناو بەشە زیندووەخانەکان و کلینیکەکان کە کۆنتڕۆڵکردنی شوێنەکان زۆر گرنگە. ماسکە زیندووانەکان بە دەنگاوی کەسە زیندووەکان و ڤیروسەکان دەگرێنەوە و ئەمەش بەهەڵەی زۆرترین ماسکە چەمەکانی ئەمڕۆ لە بازاڕدا سەرکەوتنیان دەکات. هەندێک تاقیکردنەوە نیشان دەدەن کە ماسکە زیندووانەکان دەتوانن لە ٧٠ تا ٨٠% لە تەنەکانی بچوکەکانی هەوا دەگرنەوە، لەکاتێکدا ماسکە چەمە سادەکان ئەنجامەکەیان کەمترە جاک تاکو ماسکەکان لە جۆرە خاڵگەکان دروست بکرێن. بۆیە پزیشکان و پەرستارەکان زۆرجار ماسکە زیندووانە بەکاردێنن لەکاتێکدا کەسێک دەمانەوێت. چی دەکات یەکێکی ماسکەکان بەهەڵەی دیکە بەهێزتر بکات؟ ماددەکان بەڕاستی ڕۆڵێکی گەورە دەگێڕن لێرەدا. لەژورەکان لە شوێنەکانی وەک پزیشکی ستانفۆرد دەربڕی کردووە کە ماسکە زیندووانەکانی سێ لا ڕاستەقینە بەهەڵەی ماسکە چەمەکانی ئەمڕۆ دەکەنەوە کە بەهەڵەی ڕاستی دەتوانن دەنگاوی تەنەکانی زیانبار دەستبەجێبکەن.
Raspan N95: Standardê Zorîn li ser Partikelên Hava
لەگەڵ دەرگرتنی دووپەڵەکانی هەوا، دووپەڵەکانی N95 بە باشترین جۆرەکان دادەنرێت چونکە بە باشی دووپەڵەکان دەگرێتەوە. ئەم دووپەڵانە توانای گرتنی ٩٥٪ لە دووپەڵە بچوکەکانی هەیە، تا دووپەڵەکانی ٠٫٣ میکرۆنیش دەگرێتەوە. ئەوەی ئەم دووپەڵانە باش کاریان دەکات، ئەوەیە کە لایەنە سینتیکییەکانیان بەستووە و دەرگەیەکی تیژی دەنگ و دەم دا دەبەستێت، دووپەڵە و گەرماکان ناگەڕێنێتەوە لە هیچ شکستنەوەیەک. بەڵام گرنگە کە دووپەڵەکە بە دروستی بەسترابێت چونکە ئەگەر دووپەڵەکە بە دروستی لە سەر دەم و دەنگەکە نەبێت، هەموو ئەو فیلترە باشەکانە بە بێکار دەبێتەوە. CDC داوا دەکات کە دووپەڵەکان بە تاقیکردنەوە ببەستن تا دڵنیابکرێتەوە کە دووپەڵەکە بە باشی دەرگەیەکی تیژی دەنگ و دەم دا دەبەستێت. کاتێک دووپەڵەکە بە دروستی بەسترابێت، ئەم گامە زیادەیە دەبێتە هۆی زیادبوونی هەڵگرتنەوە.
بەکارهێنانی ماسکەکانی نەڕاستە و نەپاشەکەی
ماسکە جەڵەکان کە ناتوانن مامەڵە لەگەڵ ڕێنماییەکانی باش بکەن، پرسیارەکانی ئاسایشی زۆر جیدی دەبێت بۆ هەموو کەس. کەسان دەبێت چەکبکەنەوە ئەیا ماسکەکانیان دەرەیەکی ڕەشەنیان هەیە لە لایەن دەسەڵاتەکانی وەک FDA و CDC دا پێش ئەوەی بەتەواوی بەرەویان بەر بخەن. زۆرێک لە ماسکە تقلیدییەکان بەکارهێنەرەکان دەربارەی پاراستن کەسێکی هەڵە دەدرێت چونکە سادەیەک کار ناکەن لە فیلترکردنی ذەرەکانی بچوک، کە ئەمەش یەکەمتر دەبێت بۆ دەستگیرکردنی هەر ویروسێک کە دەتوانێت بگەرێتەوە. بۆ خەڵکی کاربەر لە نەخۆشخانەکان یان کارخانەکان کە لەوێ دایمەن زۆر زوو دەگەرێتەوە، بەدەست دەگرتنی ڕێنماییەکانی ئازموونی فەرمانڕەواییەکان تەنها چالاکی خۆشێک نییە بەڵکوو زۆر گرینگە بۆ پاراستن کاتێک چانسی ڕاستەقینەی هەڵوەشاندنەوە هەیە. بەر لەوەی کە دەربەندەکانی دەرەیەکی ڕەشەن بەدەوڵەوە بینیت زۆر گۆڕانکاری دەکەن لە نێوان بەکارهێنانی شتێکی بێکار و هەبوونی پاراستنی ڕاستەقینە لەدژی ذەرەکانی داڕێژەوە.
Bikaranîna Maskeya rast: Teknîkên ku ji aliyê zanistê ve tên piştgirîkirin
Pêkanîna Sêwîlên Hewayî yên Hewayî: Wireyên Nûs û Kontrolên Fit
داخوازێکی باش لەسەر ماسکەکانی دەم و دەم زۆر گرینگە لەگەڵ کاراییەکەیان. ماسکەکان کە بە تیژی دەنگ دەنیشینن دەهەڵنەوە لە دەرچوونی هەوا و کەم دەکەنەوە لە گەشەپێدانی ویروسەکان لەناو هەوا. ماسکەکان بە بەستنەوەی دەم بە شێوایی دەگۆڕدرێن بە باشترین شێوە دەکەونە سەر چیاکەی دەم کە زۆربەی ماسکەکان دەبەزێنەوە لەوێ. لێکۆڵینەکان دەریان کرد کە ماسکەکان کە لە شێوەیەکی هەڵە بەکارهێنران دەتوانن زیادی لە خەمگەری گەشەپێدانی بکەن لەبەر ئەو بەرزییانە لە نێوان ماسک و چەمک. بۆ هەر کەسێک داواکاری پاراستنی تەواوە، ئەنجامدانی تاقیکردنەوەکانی چاککردنەوە زۆر گرینگە. تەنها هەر دوو کف دەکەیتە سەر ماسکەکە وەک دەم دەنگ دەنیشیت وەک دەم دەنگ دەنیشیت. ئەگەر هەوا لەسەر کۆڵەکان دەرچوو یان لەسەر دەم دەم دەرچوو، ئەوا چاککردنەوەکان زۆر پێویستە. هەندێک کەس دەست دەکەنەوە بۆ چاککردنەوەکانی ماسک لە ماوەی ڕۆژی. ئەو چاککردنەوە کورتانە لە ماوەی ڕۆژی کارایی چاک دەپارێزێت و دەهەڵێت لە بەردەرەوەی پاراستنەکە بەردەوام بێت.
ڕێگایەکی دووجین داخڵکەکان بۆ پاراستنی زیاتر
دابەشکردنی دوو ماسک لە یەک کاتدا لە رۆژانی داهاتوو گشتی بووە، بە تایبەتی وەکو خەڵک دەیەوێت بە شێوەی باشتر هەڵبگرێت لە گەرماوەکانی کە هەڵدەگەرێن. لە راستیدا زانیارییەکان ڕاستکردنەوەی کردووە، دەستنیشان کردنی ئەوەی کە دابەشکردنی دوو ماسک دەکەوێتە سەر ئەوەی چەند شتێک دەبێتە دڵەکانمان بۆ یەک ماسک. زۆربەی خەڵک دەستنیشان دەکەن کە تەواوکردنی ماسکی جراحی هەرۆیی لەگەڵ شتێک کە لە بەرگەوە دروستکراوە بە باشی کار دەکات. ماسکە بەرلەوە دەتوانن باشتر فیلترکردنی ذرە گەورەکان بکەن، لە کاتێکدا بەرگەکە هەموو دەرەوەیان دەبەستێت کە هەوای دەتوانێت بەرەو دەرەوە بچێت. پیشەسازانی تەندروستی عمومی زۆرجار ئەم رێگەیە پێشنیار دەکەن، بە تایبەتی ئەگەر کەسێک لە شوێنێک دەژی کە داگیرکاری زۆر دەکات. لە کاتێکدا سەرباری دیاریکردنی پاراستنی زیاتر دەکات، زۆرێک هێشتا دەگەرێنەوە بەهۆی دەم داخڵکردنی هەوای کۆمەڵەوە یان هەڵگرتنی هەر دوو ماسک بە تەواوی لە ماوەی رۆژەکە.
Cewlên Piştgirî yên Dermanê Ji Hêla Bîr Ne
د ڤیرۆسەکان ھەتاوەرگری کردن لە خەمەرەکان چاوەڕوان دەکرێت کە ماسکەکان بە دروستی بەکاربھێنرێن. یەکێک لە چەمکە دروستەکان کە خەڵک دەکەن ؟ لە کاتێکدا ماسکەکە بەردەوام دەگەمژنەوە یان چیاکەیان لە دەرەوە دەھێڵن. لە گەڵ ئەوەشەوە، کە خەڵک ماسکەکەیان لە قۆڵ دەکەن یان ماسکەکانیان دواتر لە ڕووی چاوەڕوانییەکان دەکەنەوە، ئەوا ماسکەکە ھیچ کاریگەری ناکات. بەم جۆرە، ئەمەش چاوەڕوان دەکرێت: ماسکەکانی تەک چاپۆل بکەن کاتێک کیچیان دەبێت، ماسکەکانی پارچەییش لە ماوەی چەند رۆژێکدا کاڵێنەوە، و هەوڵ بدەن ماسکەکە بەردەوام بەکاربھێنن لە ماوەی ڕۆژەکە. ئەم گەمارۆیە دەتوانێت گەمارۆیەکی زۆر بچوک بێت بەڵام کاریگەریەکی زۆری لەسەر کارایی ماسکەکان هەیە.
پێشنیارەکانی بەرواری سەلامەتی گەشتی
ئەنجامنامەی CDC لەسەر گەریانی بازاڵەکانی ڕووبەری
پهڕاوێزگهی كۆنتڕۆڵ كردنی نهخۆشییهكان داواكاری زۆر شارهزامهتری لێكۆڵینهوهی كردهوه چۆن ماسك بخۆرێت دهوروبهری بهینهكان بۆ ئهو هۆكارهی كه گهرمهكانی نهخۆشییه دهمیارهكان دهستگیر بكهن. ماسك زۆر گرینگه له بهینهكاندا، بهتایبهتی لێرهوهی كه ژمارهی نهخۆشان زیاد دهبێت له ناوچهكانی دهوروبهر. شوێنهكانێ كه دیدهی ئهو كاره كردووه مهكهب، دهرهوخانهكان، واته كۆڵهكهی خواردنی كه خهڵك دووری خۆی دهگرێتهوه بهڵام هێشتا پارێزگاری دهوێت. داواكارییهكه زۆر تێكایهتی له یهكهمین سوود بهرگریكردنی كهسانی بهرزترین خهڵك دهكات كه دهبێت بهرگریكردنی گشتینی نهخۆشییهكان له گشتینی كۆمهڵهكه دهكات. كاتێ كه خهڵك بهڕاستی به داواكارییهكان دهگهرێنن، دهبن به بەشێك له چارهسهری دژی سهرچاوەی ڤایرۆس لێرهوهی خانواده و كار دهكات.
Teyandinên Mask vs. Modelên Sermawezî Pêwîst
د هەموو بحثێك دابەشی كردووە لەسەر ئەوەیە كە دەسەڵات دەبێتە یان ناكرێت دەبێتە كەسێك خۆی بپارێزێت. كاتێك حوكوومەتەكان دەبێتەیان دەستوور دەكەن، ئەوەندە یەك ئاستیان دەكەن بۆ هەموو كەسان كە دەبێتە هۆی ئەوەی زۆرترین كەس بەكاری بهێنێت. لە كاتێكدا كە دەبێتە بە تەنها هەڵبژاردنی كەسێك، هەندێك كەس هیچ دەبێتەیان ناكارێن. سەیركردنی جۆراوجۆر شوێنەكان لە سەرتاسری جیهان زانیاریەكی گرینگ دەدات. شوێنەكان كە دەبێتە دەستوور بووە، گشتی سەرجەمی زۆرترین كەس بەكاریان هێناوەتەوە بەهەڵدێت لەگەڵ شوێنەكان كە كەس بەخۆی دەبێتەیان دەستنیشان دەكرێت. ژمارەكانیش ئەمەش دەربڕین دەكەن. گەلێك كە دەبێتە دەستوور بووە، گشتی سەرجەمی لە بەرگری كەمتریان هەبووە بەهەڵدێت لەگەڵ ئەوانەی كە تەنها بە بەختی خۆیان دەبێتەیان دەستنیشان كردووە. ئەمەش بەتەواوی مناسيبە چونكە زۆرترین كەس دەسەڵات دەبینن كە كۆنكرێتەكان هەیە، بەڵام هەموو كەسێك ناڕێت دەبیننە دەسەڵاتێك كە بەخۆیەوە دادەنرێت.
داوامی و ئەنجامدانەوەی ریسکی سیتواتیۆن
دابینینی ئەوەی کە چەند کاتێکی دەوەری لە شوێنە جیاوازان کەسێک دەمێنێتەوە زۆر گرنگە بۆ دۆزینەوەی ئەوەی کە داوشێن لەسەر کردنی ماسک چی دەکات. زۆرێک لە هەڵمەتکارانی تەندروستی پێشنیاریان دەکەی ماسک هەمیشە بەردەوام بێت لە شوێنە زۆر خەطرناکان وەک بیناهاوی کە گەلێک لەناویاندا هاوسەرە. ژمارەکانیش ئەمە تەواو دەکەن. شتەکانی وەکوو ئەوەی کە هەوا چۆن تازە دەبێت و چەند کەسێک لە نزیکیماندایە بەهەڵسوکەوتێک دەگۆڕنەوە ئەو خەطرەی کە دابەشی دەبێت. کاتێک کەسان ئەم هەموو شتانەی بەجێدەهێنن، دەست دەکەن بە هەڵبژاردنی باشتر لەبەر ئەوەی کە ماسک بەکاربێنن یان ناکات بەپێی ئەو شوێنەی کە دەکەونەوە. ئەم رێگایە کۆمەڵگاکانیش هەرە باشتر هەڵدەوێتەوە و بەشێوەیەکی تایبەت دەخەوێتەوە بەجێبەجێکردنی پاراستن بەشێوەیەکی یەکجاری.
ناوەڕاستیەکانی ڕووداوی بەکارهێنانی ماسک
کەمکردنی بەرواری سیستەمەکانی چالاکی ژێری
کاتێک خەڵک بەردەوام ماسک دەبەندن، گۆڕانێکی گەورە لە دوورخستنی نەخۆشییە سەرخراوەکان و کەمکردنەوەی فشار لەسەر نەخچیڤان دەبێت. بەرهەنەکە ئاشکرایە - ماسک دامەزراندنی نەخۆشی لە ناو خەڵک دەکەمێنێت، کەواتە کەمترین خەڵک دەچنە نەخچیخانەکان کاتێک ژمارەی نەخۆشەکان زیاد دەبێت. شوێنەکانێک ببینە کە هەموو کەس بەردەوام ماسک دەبەندن لە ماوەی چەند ساڵەی گذشتدا، کەمبوونێکی گیان لە خەڵکی نەخچیخانەکان بۆ شێرپەنجە و شێرپەنجەی سەرما دیار بوو. پیشەسالارانی تەندروستییە گشتییەکان هەموو کاتێک لەسەر دروستکردنی عادەتی بەندینی ماسک دەسەڵات دەکەن، چونکە نەک تەنها دەستەبەرکردن لە دەستپێکی نەخۆشی، بەڵکو تەندروستی سیستەمی تەندروستییەکانیش زۆرتر دەکات. کەمترین فشار واتە چاکسازی بەرپەڕ دەکرێت و کۆمەڵەکان لە درێژەی ماوەیەکی درێژ کۆمەڵێک پارە دەپارێزن، چونکە هیچ کەس نازانێت زیادی پارە بەرای گەشتەکانی ئاڵۆزی دەکەن.
Têkoşîna li dijî Nexweşiyên Demsalî ji bilî COVID-19
Maskeler هەرگیزی دا هەنگاوێکی زۆرتر لە هەڵوەشاندنەوەی پاندیمیک دا هێنانیان بە یاد دەهێنێت. زۆرێک لە متخصصان باوەڕیان هەیە کە دەمەشکێنی دەمەشکێل دەتوانێت کۆنتڕۆڵی بەرەنگاری فلۆ و سەرماوەکانی ساڵانەش بکات. سەیرکردنی چەندین زستانی داهاتوو تێکەڵێکی ئاسوودە دەخاتە ڕوو - وڵاتانێک کە خەڵکیان دەمەشکێل دەپۆشیانەوە لە ڕێگەی گەمارۆی فلۆ کەمتر دەبینرێت. وەکوو ژاپۆن بۆ نموونە، کە جێگەی دەمەشکێل لە چەشنی ساڵانەدا هێندە قوڕسە؛ دەپەڕاندنی فلۆیان هەمیشە دەبێتە قورسی وڵاتانێکی تر کە چوندەمەشکێل نییە. بەڕێزانی تەندروستی لە ڕێگەی زۆرتر کەمبوونی دەمەشکێل دەتوانێت پارێزگاری لە بەرەنگاری ویروسەکان و گەرماوەکانی ڕۆیاندنی هەوادا بکات. هەندێک لە ئێستادا دەڵێن دەمەشکێل دەبێت بە بەشێک لە کۆلتووری زستانەکانمان ببێتەوە، وەکوو چوونەدەرماندنی دەرمانی تەقینەوە و دەستەکانمان شوێنەوە.
بڕاوردەکانی باشەی ئەمەزگاری بۆ بەکارهێنانی ماسک بە شێوەیەکی باسەرەتی
ماسكەکانی یەکجاری لە زیاترین پرسیارە زیستیەکاندا هەڵگرتۆتەوە، بە تایبەتی لەو ساڵانەی کە هەڵچوونەکانی پلاستیک لە شارەکان زیادبوون. دواتر، باشترە چارەسەرێکی دیاریکراو بۆ ئەو ماسکانە بگەڕێن کە بەردەوامیان زۆرترە بەڵام یەکجاری نییە. ماسکەکانی دووبارە بەکارهێنان کەمترین ڕووبەری ترسیشیان دەکەن و هەروەها چارەسەرێکی سروشتی تریش دەدەن کە هەر لە ڕێگەیەکی تر دەخەینەوە. ئێستا زۆرێک لە پیشەسازانی تەندروستی دەڵێن کە باشترە ئەم جۆرە ماسکانە لە کارکردنی رۆژانەماندا بەکاربهێنین. ماسکەکانی دووبارە بەکارهێنانی بە شێوەیەکی ئەتیکی دروستکراو دەتوانن زیانەکانی زیستیەکانی ماسک بەکارهێنان کەم بکەنەوە بەڵام هیچ دانەیەک لە تەندروستی کەسێک ناگۆڕێت. هەروەها هەندێک لە دروستکەرانیش ماسکەکانی دووبارە بەکارهێنانی دەستنۆشیان کردووە کە بە تایبەتی بۆ کاربەدەرانی زۆرکار دیزاینکراوە.